Son on yılda milyarderlerin sayısı ve serveti ikiye katlandı!

Geçtiğimiz iki yıl içinde en zengin %1’in serveti, dünyanın geri kalanının elde ettiği toplam servetin neredeyse iki katına ulaştı!

KEDV’in de üyesi olduğu uluslararası Oxfam Konfederasyonu’nun “Survival of the Richest” (En Zenginlerin Yaşam Mücadelesi) raporu, bugün Davos’ta gerçekleştirilen Dünya Ekonomik Forumu ile aynı zamanda yayımlandı. Rapor, dünyanın en zengin %1’inin 2020’den bu yana üretilen 42 trilyon dolarlık yeni servetin neredeyse üçte ikisini ele geçirdiğini ortaya koyuyor. Bu tutar, dünya nüfusunun geri kalan %99’unun sahip olduğu meblağın neredeyse iki katına tekabül ediyor.

İngilizce "En Zenginlerin Yaşam Mücadelesi" Raporunu İndirin

Süper zenginler geçtiğimiz on yıl içinde biriken zenginliğin yarısına sahip oldular!

Milyarderler son dönemde servetlerinin muazzam bir şekilde arttığına tanık oldular. 2020 yılından bugüne süregiden geçim krizi ve pandemi süresince dünyanın en zengin %1’i üretilen tüm yeni servetin 26 trilyonunu (%63) ele geçirirken, 16 trilyon dolar (%37) dünyanın geri kalanının tamamına dağıldı. Bir milyarder, dünya nüfusunun en düşük gelirli %90’ına mensup bir kişi tarafından kazanılan her 1 dolara karşılık servetine yaklaşık 1,7 milyon dolar kattı. Milyarderlerin serveti günde 2,7 milyar dolar arttı. Bu, süper zenginlerin on yıllık tarihi kazanımlarının üstüne geldi: Son on yılda milyarderlerin sayısı ve serveti ikiye katlandı.

2022 yılında dünyada milyarderlerin serveti hızla artan gıda ve enerji kârlarıyla tavan yaptı!

Rapora göre 95 gıda ve enerji şirketi 2022 yılında kârlarını iki katından fazla artırdı ve bu kârın 257 milyar doları (%84) zengin hissedarlara ödendi. Şirketlerin elde ettikleri aşırı kâr Avustralya, ABD ve Birleşik Krallık’ta yükselen enflasyonun en azından yarısından sorumlu.

Türkiye’de ise en zengin 13 milyarderin serveti, nüfusun yarısının toplam servetinden daha fazla (38,9 milyar dolara karşılık 38,5 milyar dolar). Türkiye’deki en zengin %1’in serveti, en alttaki %90’ın servetinin 1,4 katı.

En az 1,7 milyar işçi enflasyonun ücretleri hızla erittiği ülkelerde yaşarken, milyarderler servetlerini her gün 2,7 milyar dolar artırıyor!

Diğer yandan 820 milyonun üzerinde insan, yani dünya üzerinde yaşayan her on kişiden biri açlıkla karşı karşıya. Kadınlar ve kız çocukları her zaman en az yiyenler ve en son sofraya oturanlar ve dünyadaki açlık sınırının altında yaşayan nüfusun neredeyse %60’ını oluşturuyorlar. Dünya Bankası, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana küresel eşitsizlik ve yoksulluktaki muhtemelen en büyük artışla karşı karşıya olabileceğimizi ifade ediyor. Ülkeler iflasın eşiğinde ve en yoksul ülkeler bugün sağlığa ayırdıkları meblağın dört katından daha fazlasını borçlarını kapatabilmek için zengin kredi kuruluşlarına ödüyorlar. Dünya genelinde hükümetlerin dörtte üçü önümüzdeki beş yıl boyunca tasarruf amacıyla kamu sektöründe (eğitim ve sağlık dahil) toplam 7,8 trilyon dolar kesinti yapmayı planlıyor.

Rapor, en zenginlerden alınan vergilerin eskiden çok daha yüksek olduğunu gösteriyor. Geçtiğimiz 40 yıl içinde Afrika, Asya, Avrupa ve Kuzey ve Güney Amerika’daki hükümetler zenginlerden alınan gelir vergisi oranlarını düşürdüler. Bunu yaparken aynı zamanda orantısız bir şekilde ürünler ve hizmetlerden alınan vergiyi arttırdılar. Bu durum faturanın en yoksul insanlara kesilmesine yol açmakla kalmadı, aynı zamanda toplumsal cinsiyet eşitsizliğini de arttırdı.

Fight Inequality Alliance (Eşitsizlikle Mücadele İttifakı), Institute for Policy Studies (Politika Çalışmaları Enstitüsü), Oxfam ve Patriotic Millionaires’in (Yurtsever Milyonerler) birlikte yaptığı bir analize göre, dünyanın multi-milyoner ve milyarderlerine uygulanacak %5’e varan yıllık servet vergisi ile yılda 1,7 trilyon dolar gelir elde edilebilir. Bu tutar 2 milyar insanın yoksulluktan kurtulmasına, mevcut insani yardım taleplerinin tamamının karşılanmasına, 10 yıl içinde açlığın sonlandırılmasına, iklim değişiminden olumsuz etkilenen yoksul ülkelerin desteklenmesine ve düşük ve düşük-orta gelirli ülkelerde yaşayan herkesin sağlık hizmetlerine ve sosyal güvenceye sahip olmasına yetebilir. Türkiye’de ise milyonerlerden alınacak %2’lik bir servet vergisi, geliri 50 milyon doların üzerinde olanlardan alınacak %3’lük bir servet vergisi ve milyarderlerden alınacak %5’lik bir servet vergisi ile yıllık toplam 8,1 milyar dolar ek gelir elde edilebilir. Bu gelirle eğitim bütçesi %33 oranında, sağlık bütçesi %31 oranında artırılabilir.

Oxfam’ın hükümetlere önerileri ise şu şekilde:

• Bir kereye mahsus dayanışma amaçlı servet vergisi ve kriz vurgunculuğunu engellemek için ek gelir vergisi uygulanmalıdır.
• En zengin %1’lik kesimin vergileri kalıcı olarak arttırılmalıdır. Multi-milyonerler ve milyarderler için daha da yüksek vergi oranları uygulanmalıdır. Hükümetler, diğer gelir biçimlerine kıyasla daha az vergilendirilen sermaye gelirlerine uygulanan vergileri kesinlikle arttırmalıdır.
• En zengin %1’lik kesimin servetlerine, en zenginlerin sayısını ve servetlerini önemli ölçüde azaltacak ve bu kaynakları yeniden dağıtıma sokacak şekilde yüksek vergiler uygulanmalıdır. Bu kapsamda veraset, emlak, net servet vergileri hayata geçirilmelidir.  

İngilizce "En Zenginlerin Yaşam Mücadelesi" Raporunu ve Metodoloji Belgesini İndirin